Bazylika Matki Bożej z Guadalupe
Bazylika Matki Bożej z Guadalupe jest, zaraz po Watykanie, największym i najczęściej odwiedzanym miejscem kultu chrześcijańskiego na świecie. Rocznie odwiedza go ok. 20 milionów pielgrzymów. Sanktuarium powstało na wyraźne żądanie Najświętszej Maryi Panny podczas pierwszego Objawienia Juanowi Diego mającego miejsce na wzgórzu Tepeyac dnia 9 grudnia 1531 r.
W miejscu, gdzie Matka Boża objawiła się ubogiemu Indianinowi, wkrótce postawiono małą kaplicę. Później ją powiększono, a z czasem wybudowano olbrzymią bazylikę pod wezwaniem Matki Bożej z Guadalupe. Od samego początku jej istnienia dokonują się tu nieustannie cudowne nawrócenia i uzdrowienia.
Obecny kościół został wybudowany w pobliżu wcześniejszej, XVI wiecznej bazyliki ukończonej w 1709 r. Kiedy stara bazylika, wybudowana na podmokłym gruncie, w wyniku trzęsień ziemi poczęła obracać się w ruinę, kilkanaście lat temu powstało nowe sanktuarium, w którym został umieszczony cudowny obraz. Nowe sanktuarium zostało ukończone w 1976 r., a zaprojektował je wielki meksykański architekt Pedro Ramirez Vasquez’a (autor m.in. Muzeum Antropologicznego i Stadionu Azteków).
Nowa Bazylika przypomina swoim kształtem wielki, okrągły namiot, wznoszony niegdyś na pustyni, ten, który Bóg polecił Mojżeszowi wznieść u stóp Góry Synaj. Na szczycie Bazyliki znajduje się krzyż, którego podstawą jest litera „M” oznaczająca zarówno Maryję, jak i Meksyk. Nowa bazylika może pomieścić ok. 12 tys. osób, a na placu przed Bazyliką jest miejsce dla ok. 30 tys. wiernych.
To właśnie w Nowej Bazylice, na centralnym pilastrze, znajduje się cudowny obraz Najświętszej Maryi Panny z Guadalupe. Dzięki okrągłemu kształtowi bazyliki, obraz Matki Bożej może być widziany z każdego punktu kościoła.
Nowa Bazylika Matki Bożej z Guadalupe
Nowa bazylika została konsekrowana 12 października 1976 roku. Budowlę zaprojektował Pedro Ramirez Vazquez w odpowiedzi na zwiększające się zapotrzebowanie na większą światynię, która mogłaby przyjąć wciąż rosnącą liczbę pielgrzymów, a także z powodu szkód wywołanych przez trzęsienia ziemi w starej bazylice. Nowa bazylika ma kształt okrągłego namiotu, nawiązującego symbolicznie do Namiotu Spotkania Mojżesza z Bogiem, oraz do płaszcza Matki Bożej. Bazylika ma ponad 42 metry wysokości i prawie 100 metrów średnicy i jest zdolna pomieścić ponad 10.000 pielgrzymów. W jej wnętrzach znajduje się Cudowny Obraz, który poprzez jej okrągły kształt jest widoczny z każdego punktu świątyni. Pod obrazem znajduje się ruchomy chodnik, który pozwala na przemieszczanie się wielu pielgrzymów nie tarasując miejsca. Po lewej stronie obrazu widnieje zawieszonych ponad 20 flag narodowych państw, które przyjęły Matkę Bożą z Guadalupe za swoją patronkę. Natomiast pod obrazem jest umieszczony główny ołtarz, na którym odbywają się Msze Święte. Poza tym wewnątrz znajduje się 9 kaplic, a w części dolnej kościoła sklepy z dewocjonaliami i biura administracyjne.
Stara Bazylika Matki Bożej z Guadalupe
Świątynia została oddana do użytku i konsekrowana dnia 1 maja 1709 roku. Autor projektu, Pedro de Arrieta, nad Stara Bazylikakażdymi wejściowymi drzwiami do bazyliki umieścił płaskorzeźby przedstawiające moment objawienia się Matki Bożej Juanowi Diego, a także wizerunki apostołów i proroków. Cztery wieże bazyliki, kopuła oraz łuk nad głównym wejściem w sposób symboliczny nawiązują do Świątyni Salomona w Jerozolimie. Gdy w 1749 roku kościół otrzymał tytuł kolegiaty wewnątrz światyni zbudowano chór, w którym zasiadali najznamienitsi kapłani. W 1895 roku z powodu przebudowy świątyni chór usunięto, ale dodano przepiękny baldachim nad głównym ołtarzem, oraz namalowano wiele obrazów przedstawiających wydarzenia związane z kultem Matki Bożej z Guadalupe. Z powodu postawienia świątyni na grzęskim gruncie oraz trzęsień ziemi, budynek zaczął się niebezpiecznie przechylać i w 1976 roku postanowiono go zamknąć w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych. Ponowne otwarcie bazyliki miało miejsce w roku 2002 i od tamtego momentu kościół ma status świątyni ekspiacyjnej.
Muzeum Bazyliki Matki Bożej z Guadalupe
Muzeum znajduje się na tyłach starej bazyliki w miejscu, gdzie dawniej znajdowały się pomieszczenia administracyjne kościoła. Muzeum zostało założone w 1941 roku z inicjatywy kustosza sanktuarium ks. Feliciano Cortez y Mora, w celu ukazania dzieł związanych z kultem maryjnym, wykonanych na przestrzeni wieków. W muzeum znajduje się największa w Meksyku kolekcja sztuki maryjnej. Przeważają retablos (małe obrazki wotywne) autorów kolonialnych zarówno z Nowej Hiszpanii jak i Europy, ale także można podziwiać rzeźby wykonane w różnych technikach i z różnorodnych materiałów, fotografie, wyroby z porcelany i srebra, meble, szaty liturgiczne i księgi. Większość autorów tych dzieł jest anonimowych, ale w muzeum znajdują się dzieła tak znamienitych artystów jak: Matías de Arteaga y Alfaro, Cristóbal de Villalpando, Nicolás Cabrera, Sebastián López de Arteaga, Baltasar de Echave Ibía, José de Alcíbar, Juan Correa, Juan Cordero, Pedro Gualdi, Casimiro Castro, José Guadalupe Posada, Hugo Brehme, Tiburcio Soteno, David Alfaro Siqueiros czy Salvador Dalí. Aktualnie muzeum jest złożone z 12 sal wystawowych, z których bez wątpienia należy zobaczyć zakrystię z przepiękną ikonografią guadelupańską, Salę Kapitularną z obrazami kustoszy sanktuarium czy Salę Biskupią z kolekcją mebli, porcelany i starych zegarów.
Baptysterium. Ogród Tepeyac z rzeźbą “Ofiarowanie”
Z lewej strony starej bazyliki, za pomnikiem Papieża Jana Pawła II znajduje się nowoczesne baptysterium, zbudowane i konsekrowane w 1991 roku. Jego konstrukcja posiada formę spirali, a wewnątrz odbywają się uroczystości związane ze chrztem.
Kaplica na Wzgórzu Tepeyac
Schody za starą bazyliką, z prawej strony od baptysterium, prowadzą ok. 100 metrów w górę do stojącej na szczycie wzgórza kaplicy. Według tradycji, to własnie tam Juan Diego miał zebrać róże jako znak dla biskupa Zumarragi na prawdziwość objawień. Pierwszą malutką kapliczkę postawiono w tym miejscu dopiero w 1666 roku, a prawie 100 lat później, w 1749 roku zbudowano większy kościół. Wewnątrz świątyni znajdują się obrazy namalowane przez Fernando Leal, współtwórcę meksykańskiego muralizmu, przedstawiające najbardziej znaczące momenty z historii objawień. Poza tym z tarasu przed świątynią rozciąga się zapierający w piersiach widok na Miasto Meksyk.
Pomnik przedstawiający kadłub okrętu
Schodząc ze Wzgórza Tepeyac i kierując się w lewą stronę natykamy się na pomnik przedstawiający kadłub okrętu w pełnym ożaglowaniu. Pomnik nawiązuje do jednego z najsławniejszych cudów Matki Bożej z Guadalupe. Statek wiozący ludzi z Hiszpanii znajdował się blisko portu w Veracruz, gdy rozpętała się burza zagrażająca życiu znajdujących się na nim ludzi. Marynarze poprosili o pomoc Matkę Bożą z Guadalupe, morze się uspokoiło, a oni z wyrazem wdzięczności przynieśli na swoich barkach maszt okrętu, który ulokowali na terenie sanktuarium. Na początku XX wieku silny wiatr zniszczył maszt i wtedy zastąpiono go tym własnie pomnikiem, który nawiązuje do oryginału.
Ogród Tepeyac z rzeźbą “Ofiarowanie”
Schodząc dalej w dół wchodzimy do przepięknego ogrodu, pełnego kwiatów, drzew i zieleni. W nim znajduje się monumentalna
rzeźba Ofiarowanie, licząca 17 figur, która przedstawia hołd złożony Matce Bożej przez Indian. Figura Matki Bożej liczy prawie
4 metry i jest otoczona figurą Juana de Zumarraga, Juana Diego i anonimowych Indian, którzy składają Matce Bożej ofiary z
kukurydzy, kwiatów i kadzidła. Dwa Ogród Tepeyac z rzeźbą Ofiarowaniemałe źródełka, które spływają otaczając rzeźbę i łączą się u stóp Matki Bożej, są symbolem jedności Hiszpanów i Indian, którzy tworzą nowy, meksykański naród. Dzieło zaprojektował Aurelio Mendoza, natomiast rzeźbę w brązie wykonali Alberto Perez Soria i Gerardo Quiroz. Inauguracja dzieła miała miejsce we wrześniu 1986 roku.
Kaplica Źródełka
Skręcając w prawo, za rzeźbą Ofiarowanie, po lewej stronie mijamy piękny kościółek, zwany Kaplicą Źródełka. Według tradycji to właśnie w tym miejscu Matka Boża objawiła się Juanowi Diego, a na dowód tego, wytrysnęło małe źródełko. W 1791 roku na tym miejscu postawiono mały kościółek projektu Francisco de Guerrero y Torres. Świątynia zbudowana na planie okręgu jest bez wątpienia jednym z najpiękniejszych dzieł architektonicznych stylu barokowego w Meksyku. Piękna kopuła w stylu azulejo, znakomite malowidła przedstawiające aniołów, czy drewniana figura Juana Diego, która podtrzymuje pulpit są tego najlepszym dowodem.
Kaplica Indian
Idąc dalej, z prawej strony widzimy małą kaplicę, która jest najstarszym zachowanym budynkiem na terenie sanktuarium. Została zbudowana w 1649 roku na prośbę Luisa Lasso de Vega, w miejscu, w którym, według tradycji, mieszkał Juan Diego w ostatnich latach swego życia. Dzisiaj znamy ją pod nazwą Kaplicy Indian, bo to właśnie tam, w 1679 roku powstało Chrześcijańskie Bractwo Indian. Przez wiele lat kaplica popadała w ruinę, aż do roku 1998, kiedy to grupa kapłanów postanowiła ją odrestaurować na cześć 450 rocznicy urodzin Juana Diego. Wewnątrz świątyni, w zakrystii znajdującej się po lewej stronie od ołtarza, można zobaczyć fundamenty pierwszych pustelni wybudowanych przez biskupów Zumarraga i Montufar.
Dzwonnica nowej Bazyliki Matki Bożej z Guadalupe (Karylion)
Ponownie wchodząc na wielki plac położony u stóp wzgórza i bazylik napotykamy wielkich rozmiarów dzwonnicę zaprojektowaną przez Pedro Ramireza Vazquez, a zainaugurowaną w 1991 r. Na dzwonnicy umieszczono różne zegary, jako symbol różnorodnych sposobów mierzenia czasu: mamy zegar cywilny, zegar astronomiczny używany przez żaglarzy, zegar słoneczny oraz aztecki zegar księżycowy. 23 metrowa konstrukcja jest uzupełniona o wiele wyższą wieżą, na której umieszczono 10 dzwonów wygrywających ponad 20 różnych melodii. Z przodu dzwonnicy znajduje się okrągła scena, na której przedstawia się za pomocą figur poruszanych skomplikowanymi systemami elektronicznymi, historię objawień na wzgórzu w Tepeyac.
Klasztor Sióstr Kapucynek
Zwiedzanie sanktuarium kończy się na byłym klasztorze Sióstr Kapucynek znajdującym się z prawej strony od starej bazyliki. Klasztor został zaprojektowany i zbudowany w 1787 r. przez Ignacio Costera. W porównaniu z innym świątyniami leżącymi na terenie sanktuarium, kościół charakteryzuje się stylem raczej surowym i prostym, co wcale nie znaczy, że nie ma swego uroku. Oglądając klasztor należy zwrocić uwagę przede wszystkim na wielokolorową fasadę budynku, a wchodząc do środka na jeden z elementów „polskich” znajdujących się na terenie sanktuarium, a więc obraz Jezusa Miłosiernego. W połowie XIX wieku, mieszkające tu siostry kapucynki, ze względu na nowe, liberalne prawo, musiały opuścić klasztor, który stał się najpierw garnizonem wojskowym, a potem szpitalem. Z czasem klasztor i kościół wróciły do swego pierwotnego przeznaczenia, ale w latach 70-tych zeszłego wieku zostały ponownie zamknięte, w celu przeprowadzenia pierwszej na świecie niwelacji terenu wraz ze znajdującymi się na nim budynkami.
Oficjalna strona internetowa Bazyliki Matki Bożej z Guadalupe (w jęz. hiszpańskim).
1474 – Narodziny Indianina Quauhtlatoatzin (Juana Diego) w Cuautitlan
1476 – Narodziny Juana de Zumarraga w Hiszpanii
1492 – Lądowanie Krzysztofa Kolumba na amerykańskiej wyspie San Salvador
1514 – Wzniesienie pierwszego sanktuarium Maryjnego w Nowym Świecie w mieście Higuey
1519 – Przybycie Hernana Corteza do Meksyku
1521 – Upadek Imperium Azteków
1524 – Przybycie pierwszych 12 Franciszkanów do Meksyku
1525 – Chrzest Quauhtlatoatzin, który otrzymuje chrześcijańskie imię Juan Diego
1528 – Przybycie do Meksyku mnicha Juana de Zumarraga
1529 – Śmierć Marii, żony Juana Diego
1531 – Objawienia Matki Bożej
1533 – Powstanie pierwszego sanktuarium w miejscu Objawień
1541 – Pierwsze franciszkańskie świadectwa o masowych nawróceniach Azteków
1548 – Śmierć Juana Diego
1649 – Wzniesienie Kaplicy Indian
1555 – Pierwsze świadectwo biskupa Meksyku Alonso Montufar o prawdziwości Objawień
1556 – Rozpoczęcie budowy nowego kościoła przez Biskupa Alonso Montufara
1560 ok. – Indianin Antonio Valeriano spisuje dokument znany jako “Nican Mopohua“
1567 – Ukończenie budowy kościoła
1573 – Publikacja przez Juana de Tovar Prostego opowiadania o wydarzeniach w Meksyku
1647 – Zasłonięcie wizerunku szkłem
1648 – Pierwsza książka o Matce Bożej z Guadalupe autorstwa Ks. Miguela Sancheza
1666 – Zatwierdzenie tradycji oddawania czci Matce Bożej z Guadalupe
1666 – Zbudowanie malutkiej kaplicy na Wzgórzu Tepeyac
1695 – Położenie pierwszego kamienia węgielnego pod budowę Sanktuarium
1709 – Ukończenie budowy Sanktuarium (Starej Bazyliki)
1723 – Arcybiskup Lanziego y Eguilaz nakazuje oficjalne badanie wizerunku
1737 – Ogłoszenie Matki Bożej z Guadalupe patronką Meksyku
1746 – Uroczysta koronacja wizerunku
1749 – Stara Bazylika otrzymuje tytuł kolegiaty
1749 – Wzniesienie kościoła na Wzgórzu Tepeyac
1754 – Ogłoszenie przez Benedykta XIV Matki Bożej z Guadalupe patronką Nowej Hiszpanii
1787 – Wybudowanie Kościoła i Klasztoru Sióstr Kapucynek
1791 – Zbudowanie Kaplicy Źródełka
1895 – Uroczyste ukoronowanie wizerunku koronami papieskimi
1904 – Kościół otrzymuje tytuł Bazyliki
1910 – Ogłoszenie przez Piusa X Matki Bożej z Guadalupe patronką Ameryki Łacińskiej
1911 – Budowa kościoła na miejscu domu Juana Bernardino
1921 – Eksplozja bomby umieszczonej pod wizerunkiem; wizerunek pozostaje nietknięty
1929 – Pierwsze uwagi fotografa Alfonso Marcue opisujące szczegóły odbicia wyglądającego jak głowa mężczyzny w prawym oku Maryi
1931 – Uroczystości z okazji 400-lecia Objawień
1935 – Pius XI ogłasza Matkę Bożą z Guadalupe patronką Filipin
1941 – Otwarcie Muzeum Guadalupańskiego na tyłach Starej Bazyliki
1945-1946 – Pius XII ogłasza Najświętszą Pannę z Guadalupe Królową Meksyku i Cesarzową Ameryk i stwierdza, że wizerunek został wykonany pędzlami nie z tego świata
1951 – Badacz Carlos Salinas zauważa w prawym oku wizerunku głowy mężczyzn
1956 – Dr Torroela-Bueno, okulista, bada oczy wizerunku Maryi na tilmie
1958 – Dr Rafael Torija-Lavoignet publikuje swe badania o zjawisku Purkyniego-Sansona, które jest uwidocznione na wizerunku z Guadalupe
1959 – Polska konsekrowana Matce Bożej z Guadalupe
1961 – Jan XXIII nazywa Maryję z Guadalupe “Matką i Nauczycielką ludów Ameryk”
1962 – Dr Charles Wahlig ogłasza odkrycie dwóch wizerunków odbitych w oczach Maryi
1966 – Papież Paweł VI przesyła Bazylice złotą różę
1974 – Rozpoczęcie budowy Nowej Bazyliki autorstwa Pedro Ramirez Vasquez’a
1975 – Usunięcie szkła dla umożliwienia przebadania wizerunku przez okulistę dr Enrique Grave
1976 – Uroczyste poświęcenie Nowej Bazyliki
1979 – Dr Philip Callahan wykonuje zdjęcia włókien podczerwienią; w rezultacie stwierdza, że nie da się wyjaśnić powstania wizerunku jako dzieła rąk ludzkich
1979 – Pierwsza wizyta Jana Pawła II w Sanktuarium; Papież nazywa Maryję z Guadalupe “Gwiazdą Ewangelizacji”
1979 – Dr Jose Aste-Tonsman ogłasza odkrycie odbicia co najmniej czterech postaci ludzkich w obydwu oczach wizerunku
1990 – Jan Paweł II ogłasza Juana Diego błogosławionym; odwiedza Bazylikę w Meksyku
1991 – Konsekracja nowego Baptysterium
1992 – Jan Paweł II poświęca w Bazylice św. Piotra kaplicę ku czci Matki Bożej z Guadalupe
1999 – Papież Jan Paweł II, podczas swej trzeciej wizyty w sanktuarium ogłasza datę 12 Grudnia świętem liturgicznym dla całego kontynentu amerykańskiego
2002 – Kanonizacja Juana Diego w Bazylice Matki Bożej z Guadalupe
Organizatorem pielgrzymek do Meksyku oraz innych krajów obydwu Ameryk jest Biuro Podróży DESTINO MEXICO z siedzibą w Cancun w Meksyku oraz polskim oddziałem w Warszawie.
